تفاوت ایمپکت فاکتور JCR با گلوبال ایمپکت فاکتور چیست؟

گلوبال ایمپکت فاکتور (Global Impact Factor) و JCR ایمپکت فاکتور (Journal Citation Reports Impact Factor) هر دو شاخص‌های مهمی برای ارزیابی تأثیر و اعتبار نشریات علمی هستند، اما هر یک از این شاخص‌ها به روش‌های مختلفی محاسبه می‌شوند و اهداف متفاوتی را دنبال می‌کنند.

گلوبال‌ایمپکت فاکتور یک شاخص جهانی است که به بررسی تأثیر کلی یک نشریه در سطح بین‌المللی می‌پردازد. این فاکتور به‌طور کلی از تعداد استنادهایی که مقالات منتشرشده در آن نشریه دریافت کرده‌اند، محاسبه می‌شود و هدف آن ارائه تصویری کلی از تأثیر و نفوذ نشریه در زمینه‌های علمی مختلف است. گلوبال‌ایمپکت فاکتور می‌تواند به پژوهشگران کمک کند تا نشریات با بالاترین میزان تأثیر در سطح جهانی را شناسایی کنند و انتخاب‌های بهتری برای انتشار مقالات خود داشته باشند.

پیشنهاد ویژه: چاپ مقاله ISI

تفاوت بین ایمپکت فاکتور JCR و گلوبال ایمپکت فاکتور چیست؟

با گسترش روزافزون انتشارات علمی در سطح جهانی، معیارهای مختلفی برای ارزیابی کیفیت نشریات علمی معرفی شده است. این معیارها به ما کمک می‌کنند تا سطح کیفی و تأثیر علمی مجلات را اندازه‌گیری کنیم. یکی از معروف‌ترین این معیارها، ضریب تأثیر (Impact Factor) است که نشان می‌دهد یک نشریه تا چه حد در جامعه علمی تأثیرگذار است.

ضریب تأثیر JCR که توسط موسسه Clarivate Analytics  پیش‌تر با نام تامسون رویترز شناخته می‌شد) منتشر می‌شود، از معتبرترین و شناخته‌شده‌ترین معیارهای تأثیر علمی است. این ضریب نشان‌دهنده تأثیر مقالات یک نشریه است و بر اساس تعداد استنادهایی که به مقالات آن نشریه در یک دوره زمانی مشخص (دو سال گذشته) شده است، محاسبه می‌شود. هر چه تعداد استنادها به مقالات یک مجله بیشتر باشد، ضریب تأثیر آن بالاتر خواهد بود.

گلوبال ایمپکت فاکتور (Global Impact Factor) یکی از دیگر معیارهایی است که برای ارزیابی تأثیر نشریات علمی استفاده می‌شود. این فاکتور به بررسی تأثیر جهانی نشریه می‌پردازد و به‌طور کلی میزان استنادهایی که مقالات نشریه دریافت کرده‌اند را در سطح جهانی اندازه‌گیری می‌کند.

علاوه بر این دو، معیارهای دیگری نیز وجود دارند که توسط شرکت‌ها و ناشران مختلف ارائه می‌شوند، مانند:

• ضریب تأثیر جهانی (Universal Impact Factor – UIF)
• ضریب تأثیر علمی (Scientific Journal Impact Factor – SJIF)
• گلوبال‌ایمپکت فاکتور (GIF)

این معیارها معمولاً توسط شرکت‌ها و ناشران غیرمعروف تولید می‌شوند و اعتبار کمتری نسبت به ضریب تأثیر JCR دارند. به همین دلیل، بسیاری از دانشگاهیان و پژوهشگران بیشتر به ضریب تأثیر JCR توجه می‌کنند.

همچنین، پایگاه‌های داده دیگر مانند اسکوپوس، معیارهای خاص خود را برای ارزیابی نشریات دارند. به‌طور مثال، اسکوپوس ضریبی به نام SJR (SCImago Journal Rank) و رتبه‌بندی‌های Q1 تا Q4را برای مجلات ارائه می‌دهد. این معیارها نیز مانند ضریب تأثیر JCR دارای اعتبار علمی هستند، اما برای مجلات مختلف استفاده می‌شوند.

در نهایت، باید توجه داشته باشید که در حالی که ضریب تأثیر JCR به عنوان یکی از معتبرترین معیارها شناخته می‌شود، معیارهای دیگر نیز می‌توانند اطلاعات مفیدی درباره تأثیر نشریات ارائه دهند، هرچند ممکن است اعتبار کمتری داشته باشند.

پیشنهاد ویژه: استخراج مقاله از پایان نامه

گلوبال ایمپکت فاکتور برای چه مجلاتی مناسب‌تر است؟

گلوبال‌ایمپکت فاکتور (Global Impact Factor) به طور کلی برای ارزیابی تأثیر مجلات علمی در سطح جهانی مناسب است و می‌تواند برای مجلات نمایه شده در پایگاه‌های داده مختلف مانند Scopus محاسبه شود.

اما در مقایسه با ایمپکت فاکتور JCR که مخصوص مجلات ISI است، گلوبال‌ایمپکت فاکتور:

• دامنه گسترده‌تری از مجلات را پوشش می‌دهد و نه فقط مجلات
• ممکن است معیارهای متفاوتی برای انتخاب مقالات و محاسبه استنادها به کار برد
• اعتبار و شهرت کمتری نسبت به ایمپکت فاکتور JCR در جامعه علمی دارد

بنابراین گلوبال‌ایمپکت فاکتور برای مقایسه مجلات در سطح جهانی مناسب است، اما ایمپکت فاکتور JCR به عنوان معیار شناخته‌شده‌تری توسط دانشگاه‌ها و مؤسسات تحقیقاتی برای ارزیابی کیفیت مجلات استفاده می‌شود.

گلوبال ایمپکت فاکتور در چه سال‌هایی برای مجلات محاسبه می‌شود؟

گلوبال‌ایمپکت فاکتور (Global Impact Factor) به‌عنوان یک معیار برای ارزیابی تأثیر مجلات علمی، معمولاً بر اساس استناداتی که مقالات یک مجله در یک دوره زمانی مشخص دریافت می‌کنند، محاسبه می‌شود. اما اطلاعات دقیقی درباره سال‌هایی که این فاکتور برای مجلات محاسبه می‌شود، در نتایج جستجو یافت نشد.

با این حال، به‌طور کلی، گلوبال‌ایمپکت فاکتور برای مجلات معمولاً به‌صورت سالانه محاسبه می‌شود و می‌تواند شامل استنادهایی باشد که در دو سال گذشته به مقالات آن مجله داده شده است. به‌عنوان مثال، اگر یک مجله در سال ۲۰۲۳ گلوبال‌ایمپکت فاکتور خود را اعلام کند، این فاکتور معمولاً بر اساس استنادهایی که در سال‌های ۲۰۲۱ و ۲۰۲۲ به مقالات آن مجله داده شده، محاسبه می‌شود.

برای اطلاعات دقیق‌تر، معمولاً بهتر است به وب‌سایت رسمی گلوبال‌ایمپکت فاکتور یا منابع معتبر دیگر مراجعه کنید.

پیشنهاد مطالعه: تأثیر چاپ مقاله برای دریافت بورسیه

کلام پایانی

گلوبال ایمپکت فاکتور (GIF) یکی از معیارهای مهم برای ارزیابی تأثیر و نفوذ نشریات علمی در سطح جهانی است. این فاکتور به بررسی تعداد استنادهایی که مقالات منتشرشده در یک نشریه در سطح بین‌المللی دریافت کرده‌اند، می‌پردازد.

استفاده از گلوبال‌ایمپکت فاکتور به پژوهشگران و دانشجویان کمک می‌کند تا نشریات معتبر و تأثیرگذار را شناسایی کنند و تصمیمات بهتری در انتخاب مکان‌های مناسب برای انتشار مقالات علمی خود اتخاذ کنند. با این حال، باید توجه داشت که گلوبال‌ایمپکت فاکتور تنها یکی از ابزارهای ارزیابی تأثیر علمی است و برای ارزیابی کامل اعتبار یک نشریه، بررسی معیارهای دیگر نیز ضروری است.

سوالات متداول

۱. گلوبال ایمپکت فاکتور چگونه محاسبه می‌شود؟

گلوبال‌ایمپکت فاکتور بر اساس تعداد استنادهایی که مقالات منتشرشده در یک نشریه در سطح جهانی دریافت کرده‌اند، محاسبه می‌شود. این فاکتور معمولاً با استفاده از داده‌های استنادی از پایگاه‌های مختلف علمی و در طول یک دوره زمانی مشخص، نظیر دو سال، محاسبه می‌شود. هرچه تعداد استنادها به مقالات یک نشریه بیشتر باشد، گلوبال‌ایمپکت فاکتور آن نشریه بالاتر خواهد بود.

۲. آیا گلوبال ایمپکت فاکتور به‌تنهایی برای ارزیابی کیفیت یک نشریه کافی است؟

خیر، گلوبال‌ایمپکت فاکتور به‌تنهایی نمی‌تواند معیار کاملی برای ارزیابی کیفیت یک نشریه باشد. این فاکتور به‌طور خاص به تأثیر جهانی مقالات پرداخته و ممکن است به‌تنهایی نتواند تمامی جوانب کیفیت و اعتبار علمی یک نشریه را پوشش دهد. برای ارزیابی جامع‌تر، بررسی سایر معیارها و فاکتورها مانند ضریب تأثیر JCR، SJR (SCImago Journal Rank)، و کیفیت محتوای نشریه نیز ضروری است.

۳. تفاوت گلوبال ایمپکت فاکتور با سایر فاکتورهای تأثیر مانند JCR چیست؟

گلوبال‌ایمپکت فاکتور و ضریب تأثیر JCR هر دو برای ارزیابی تأثیر نشریات علمی استفاده می‌شوند، اما با روش‌های متفاوتی محاسبه می‌شوند. در حالی که گلوبال‌ایمپکت فاکتور به تأثیر جهانی مقالات توجه می‌کند و ممکن است از داده‌های متنوع‌تری استفاده کند، ضریب تأثیر JCR بیشتر بر اساس تعداد استنادهایی که مقالات در یک دوره زمانی مشخص (دو سال گذشته) دریافت کرده‌اند، محاسبه می‌شود. به عبارت دیگر، JCR تمرکز بیشتری بر روی تأثیر مقالات در یک بازه زمانی خاص دارد، در حالی که گلوبال‌ایمپکت فاکتور به تأثیر جهانی توجه می‌کند.