شاخص Q در مجلات علمی یکی از فاکتورهای سنجش و رتبه بندی علمی است که برای تفکیک مجلات درجه یک از مجلات فاقد اعتبار استفاده می شود. این شاخص را می توان پاسخی به نیاز پژوهشگران و نویسندگانی دانست که برای چاپ مقاله خود به دنبال نشریات برتر و معتبر هستند.
همانطور که می دانید رتبه بندی مجلات علمی، بیانگر تفاوت آنها در ارائه محتوای علمی ارزشمند است. به همین دلیل تعیین معیارهای شناخت مجلات معتبر مانند شاخص Q، در راستای ارزیابی کمی و کیفی مقالات علمی صورت می گیرد. بنابراین می توان این فاکتور را ملاکی برای ارزیابی موثق و مطمئن مجلات و کیفیت مقالات دانست. به این وسیله امکان استناد محققان به منابع برخوردار از چنین شاخصی بر مبنای درجه بندی آن، فراهم می شود.
در این مطلب به بیان اطلاعات کاملتری در مورد شاخص Q در مجلات علمی خواهیم پرداخت.
پیشنهاد ویژه: استخراج مقاله از پایان نامه
شاخص Q چیست؟
شاخص Q يا Quartile Score یکی از معیارهایی است که براي رتبه بندي مجلات علمی به کار برده می شود. بر اساس این شاخص و در زیرگروه یا کتگوری های مختلف، امتيازي از Q1 تا Q4 به مجلات اعطا می گردد.
این فاکتور سنجش، بی شباهت به ضريب تاثير در چاپ مقاله isi و انتخاب مجلات مرتبط نیست. تنها تفاوت این دو شاخص، بازه رتبه بندی مجلات بوده که در ضریب تاثیر، طیف گسترده ای از نشریات با IF يک هزارم تا ۳۰ طبقه بندی می شوند. اما در شاخصQuartile مجلات از ۱ تا ۴ رتبه بندی خواهند شد. در حقيقت شاخص Q در مجلات علمی نشان دهنده نمره عملکرد نشریه در رسته و گروه خود است.
Q1 تا Q4 بیانگر چه امتیازاتی هستند؟
Q1: این نمره بیانگر ارزش بالای مجله و قرار گرفتن آن در ۲۵ درصد مجلات بالایی يک حوزه موضوعی خاص است.
Q2: مجلاتی که دارای این امتیاز هستند، از نظر رتبه بندی در رده متوسط و مياني قرار گرفته اند. به این معنی که در حد فاصل چارک یا ۲۵ درصد دوم مجلات يک زیرگروه می باشند.
Q3: طبیعتأ مجلاتی که در این درجه از شاخص Q قرار دارند، در رده میانی و پایین یک کتگوری خاص هستند. این مجلات در ۲۵ درصد سوم مجلات قرار دارند.
Q4: مجلات دارای این امتیاز، در پایین ترین رده از یک گروه مجله قرار گرفته اند و جزء ۲۵ درصد یا چارک پایانی در يک موضوع خاص هستند.
امتیازات بالای شاخص Q در مجلات علمی بیانگر ارزش آنها بوده و داوطلبان پذیرش در دانشگاه های بین المللی می توانند با چاپ مقاله علمی پژوهشی در مجلات Q1و Q2 برای اپلای اقدام کنند.
پیشنهاد ویژه: چاپ مقاله Scopus
روش کسب شاخص Q به چه صورت است؟
برای محاسبه شاخص Q ابتدا تمام داده های مجلات را در چهار دسته بندی یا چارک تقسیم می کنند. مراحل این تقسیم بندی به صورت زیر می باشد:
ابتدا تمام داده ها که شامل ضرایت تاثیر در هریک از مجلات و تعداد استناداتی است که به آنها می شود، شمارش شده و نتیجه بر عدد ۴ تقسیم می گردد. لازم به ذکر است ترتیب داده ها به شکل صعودی هستند و از Q1 تا Q4 رده بندی می شوند.
شیوه دوم برای طبقه بندی نشریات علمی، تقسیم رتبه مجله به مجموع نشریات موجود در زیرگروه تخصصی خود است. اعداد به دست آمده طبق دسته بندی زیر بیانگر جایگاه و رتبه مجله در همان زیرگروه خواهد بود. بر این اساس نتایج شاخص Q در مجلات علمی به صورت زیر دسته بندی می شوند:
- در صورتی که عدد حاصل بین ۰ و ۰٫۲۵ باشد، رتبه مجله Q1 است.
- اگر نتیجه، عددی بین ۰٫۲۵ و ۰٫۵ باشد، رتبه مجله Q2 است.
- حدفاصل عدد به دست آمده اگر بین ۰٫۵ و ۰٫۷۵ باشد، رتبه مجله Q3 است.
- در اعداد بزرگتر از ۰٫۷۵، رتبه مجله Q4 است.
پیشنهاد مطالعه: اهمیت مقاله برای مهاجرت تحصیلی
اهمیت شاخص Q در رتبه‌بندی مجلات
شاخص Q در مجلات علمی از اقدامات ارزنده و مهمی است که موجب سهولت محققین و نویسندگان در مسیر مقاله‌نویسی می شود. درواقع این شاخص و یا دیگر معیارهای رتبه بندی مجلات علمی از جمله روش های افزایش تعداد ارجاعات مقاله هستند. به این ترتیب که در یک پژوهش و با توجه به رتبه‌بندی مجله، می‌توانید به محتوای علمی مقالات آنها، ارجاع دهید.
در استناد به مقالات نیز امکان سنجش و اعتبار محتوا از طریق این شاخص وجود دارد. درواقع به این وسیله می توان دریافت که مقالات چاپ شده در مجلات مختلف، در چه جایگاهی قرار دارند. و آیا امکان استفاده از آنها به عنوان مرجع و منابع سایر آثار وجود دارد یا خیر!
جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما در موسسه چاپ مقاله آونگ دانش تماس بگیرید.