داوری همتا یا Peer Review چیست؟ داوری همتا یا Peer Review یک روش اعتبار سنجی آکادمیک است که نقش موثری در انتشار مقالات مختلف به ویژه چاپ مقاله isi دارد. درواقع با استفاده از این روش، کلیه پژوهش هایی که در قالب مقاله انتشار می یابند، توسط افراد برجسته علمی و اساتید همان رشته، مورد ارزیابی واقع شده و به این ترتیب، کیفیت آنها کاملا مورد تایید جوامع تحقیقاتی خواهد بود و به عنوان یکی از روش های پذیرفته جهت سنجش اعتبار مقالات، به شمار می رود. در ادامه با ما همراه باشید تا اطلاعات بیشتری را در رابطه با داوری همتا یا Peer Review در اختیار شما قرار بدهیم.
داوری همتا یا peer review چیست؟
داوری تخصصی Peer Review از جمله فرآیندهای مهم آکادمیک در جریان بررسی و چاپ مقاله علمی پژوهشی است. این نوع داوری برپایه اصولی صورت می پذیرد که امروزه برخی از آنها به عنوان قوانین مورد تایید یا یک دستورالعمل در مجامع علمی شناخته می شوند و مبنای ارزیابی مقالات در بسیاری از مجلات هستند. از جمله این دستورالعمل ها، برخورداری داوران از تخصص لازم در پژوهش مورد نظر است اما در عین حال، اجازه هیچ نوع دخالتی در تولید پژوهش ندارند. همچنین در طول زمان بررسی مقاله، هر نوع ارتباط میان داوران و محققین، خارج از محدوده مجله ممنوع است. از طرفی، اعتبار سنجی مقالات در داوری همتا یا Peer Review تاکید زیادی بر روی خلاقیت، چگونگی بیان نتایح و اصول اخلاقی دارد.
پیشنهاد مطالعه: نکات مهم پذیرش مقاله در ژورنال
مراحل و جزئیات داوری Peer Review
- پس از ارسال و سابمیت مقاله، توسط ادیتور مجله یک بررسی اولیه از پژوهش به عمل می آید که طی آن، ساختار کلی مقاله و هماهنگی آن با محدوده و تخصص مجله، ارزیابی می شود.
- پس از تایید مقاله توسط ادیتور، سردبیر مجله نیز به بررسی کیفیت و اصالت مقاله می پردازد.
- با ارسال دعوت نامه ای، داوران را در حوزه تخصص مربوطه برای اعمال داوری، فرا می خوانند. اگر داوری برخی مقالات، نیازمند دانش و تخصص بالاتری باشد، از محققین درخواست می شود تا صاحب نظران و اساتید برجسته دارای توانایی داوری همتا یا Peer Review را معرفی کنند.
- پس از بررسی مقاله، نظرات هریک از داوران به طور مجزا در مورد مقاله اعلام می شود.
- نتایج مربوط به داوری مقاله، به نویسنده اعلام می گردد و بر این اساس، سردبیر اقدام به پذیرش یا ریجکت مقاله خواهد کرد.
روش های رایج برای داوری همتا
روش Single blind یا یکسو کور
در این شیوه از داوری همتا یا Peer Review ، تنها هویت محقق برای داور مشخص است و اغلب مجلات، از این روش برای بررسی مقالات ارسالی، استفاده می کنند. از مزایای این روش، عدم نگرانی داور از انتقادات پژوهشگر است چراکه در این شیوه، نویسنده از مشخصات داور، آگاه نیست. از طرفی آگاهی داور از نام و سوابق علمی نویسنده، باعث ارائه یک داوری اصولی و ارزیابی دقیق می شود. اما عیب اصلی روش یکسو کور، امکان سختگیری داور و ارائه انتقاداتی بر پایه نظرات شخصی است.
پیشنهاد ویژه: چاپ مقاله Scopus
روش Double blind یا دوسو کور
در روش دوم از داوری همتا یا Peer Review که بیشتر برای اعتبارسنجی پژوهش های مرتبط با علوم اجتماعی و انسانی، کاربرد دارد، هیچ یک از طرفین از هویت و مشخصات یکدیگر مطلع نمی باشند. مزیت این شیوه، داوری عادلانه و کاهش چشمگیر اعمال عقاید و ایده های شخصی داوران است. همچنین هیچ نوع انتقاد و فشاری بر دو طرف وارد نمی شود. اما از معایب این روش؛ امکان شناسایی نویسنده بر اساس زمینه پژوهش و حتی سبک نگارش مقاله است. از طرفی شیوه دوسو کور، امکان سرقت ادبی را افزایش می دهد بدون آنکه هویت نویسنده مشخص شود.
روش Open review یا داوری باز
در روش سوم از داوری همتا یا Peer Review هم نویسنده و هم داور، کاملا از مشخصات و هویت یکدیگر آگاه هستند. در مواردی پس از چاپ مقاله، اسامی داوران و نظرات آنها نیز منتشر می شود. این روش موجب تقویت حس مسئولیت داوران و جوابگو بودن آنها می شود که در نهایت، مقالاتی باکیفیت تولید خواهد شد و به دلیل انتشار اسامی داوران پس از چاپ، ارزیابی آنها از مقالات با دقت بیشتری همراه است. البته این روش معایبی نیز دارد که امتناع برخی داوران از ارزیابی مقالات در سیستم باز، یکی از آنها است چراکه چندان تمایلی به مطلع شدن دیگران از نظرات آنها ندارند. همچنین ترجیح عده ای از داوران بر این است که ارزیابی مقالات پژوهشگران ارشد را بررسی نکنند.
جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما در موسسه چاپ مقاله آونگ دانش تماس بگیرید.