ویژگی‌های یک پژوهش علمی نشان دهنده وجود سازماندهی در ارائه داده ها و اهداف مشخص در گردآوری و چاپ مقاله است. درحقیقت هر نویسنده ای باید یک مسیر مشخص برای ارائه یافته ها و نتایج خود در قالب یک پژوهش داشته باشد.
در این صورت رویکرد چاپ مقاله علمی پژوهشی، انتقال صحیح نتایج مطالعات و تحقیقات علمی به شیوه ای اصولی و برنامه ریزی شده، خواهد بود. به همین منظور در این مطلب با هدف شناخت مقالات ارزشمند علمی، به بیان مهم ترین ویژگی‌های یک پژوهش علمی خواهیم پرداخت.
هدفمند بودن پژوهش علمی
وقتی در ابتدای مقاله علمی پژوهشی به طرح مسئله ای مهم پرداخته می شود، تمام تمرکز محقق بر روی پاسخ دادن به آن، معطوف خواهد شد. درواقع هدفمند بودن در پژوهش علمی از همان ابتدا و با طرح یک پرسش کلی شکل می گیرد.
به این ترتیب محقق در تمام طول مقاله خود در راستای بیان راه حل هایی جهت رفع مشکل احتمالی تلاش می کند. مثلا پژوهشگری که با هدف معرفی عوامل تاثیرگذار بر فعالیت های هیئت علمی یک پژوهشکده به تحقیق و مطالعه می پردازد، تا پایان این تحقیق، تمرکز و توجه خود را صرف بیان عوامل دخیل در این مسئله می نماید.
منطقی و سیستماتیک بودن
تحقیق علمی باید به‌صورت منظم و سیستماتیک انجام شود. این بدان معناست که:
روش‌های تحقیق از قبل برنامه‌ریزی شده باشند.
داده‌ها به شکل منظم جمع‌آوری شوند.
تحلیل‌ها با توجه به اصول علمی صورت گیرند. این رویکرد باعث می‌شود پژوهش از نظر ساختار و نتایج منسجم باشد.
عینیت‌گرایی
در پژوهش علمی، نتایج باید بر اساس شواهد عینی و داده‌های قابل‌اعتبار به‌دست آیند، نه دیدگاه‌های شخصی یا ذهنی. داده‌ها باید با دقت جمع‌آوری شده و به‌دور از تعصبات و پیش‌داوری تحلیل شوند.
تكرار پذیر بودن نتایج تحقیقات
از اصلی ترین ویژگی‌های یک پژوهش علمی قابلیت تکرار پذیری نتایج است. درواقع می بایست کلیه نتایج حاصل از تحقیق، مطالعه و آزمایش، در موقعیت های مشابه و پس از چندین بار تکرار مجددأ تائید گردند. دراین صورت می توان از جمع آوری مطالعات بر پایه علم، اطمینان داشت. نکته قابل توجه در پژوهش های علمی به ویژه در چاپ مقاله isi، بی ارزش بودن فرضیات تصادفی در تحقیق هستند. چراکه اجتناب از این مورد به عنوان نکات اساسی در پذیرش مقاله ISI شناخته می شود.
دقت در ارائه یافته ها و نتایج
از ویژگی‌های یک پژوهش علمی دقت در ارائه یافته ها و نتایجی است که در نتیجه تحقیق حاصل می شود. دقت یک محقق، بیانگر درستی اطلاعات و در نتیجه جلب اعتماد مخاطب است که می تواند نشان دهنده سطح کیفی مقاله و مفید بودن آن باشد. به بیان دیگر، لازمه پژوهش های علمی، وجود کمترین درصد و احتمال خطا است و به همین منظور، تنها احتمال ۵% خطا در مقالات علمی پیش بینی شده است.
گستردگی دامنه استفاده کنندگان
وقتی قابلیت استفاده نتایج حاصل از یک تحقیق وسیع تر باشد، به طور حتم آن پژوهش باارزش تر خواهد بود. این ویژگی بیانگر تعمیم‌پذیر بودن مقاله است که مستلزم رعایت جزئیات و دقت در جمع آوری اطلاعات به شکلی منطقی و گسترده می باشد.
پیشنهاد مطالعه: نحوه انجام بازبینی علمی (Peer Review) و نقش آن در افزایش کیفیت مقالات
امکان افزودن به سطح دانش مخاطب
هدف کلی از ارائه تحقیق و نگارش یک مقاله علمی، به اشتراک گذاری اطلاعات تازه و دست اولی است که پیش از این، برای کشف آنها اقدام نشده بود. درواقع از ویژگی‌های یک پژوهش علمی ، افزودن به دانش مخاطب به واسطه اطلاعات نو و جدید است. مقالاتی که در آنها به بیان تحقیقات گذشته اشاره شده و حاوی اطلاعات تکراری است را نمی توان یک پژوهش علمی دانست.
صرف زمان کافی برای ارائه اطلاعات
یکی از خصوصیات مهم یک پژوهش علمی تحقیقاتی، اجتناب از عجله و بیان اطلاعات به شکلی تیتر وار و کلی است. این ویژگی متوجه نویسنده مقاله می شود و درصورتی که پژوهشگر فاقد چنین خصیصه ای باشد، چشم انداز امیدوارکننده ای را نمی توان برای پژوهش تصور کرد. بنابراین در مقالاتی که نوعی شتاب زدگی برای بیان مطالب و یافته ها دیده می شود و نویسنده از شکیبایی لازم برای بیان نتایج بی بهره است، نمی توان انتظار موفقیت داشت.
فاقد نظریات و عقاید شخصی محقق
یکی از شاخص ترین ویژگی‌های یک پژوهش علمی اعلام نتایجی مستقل از نظرات نویسنده یا محقق است. درحقیقت یک پژوهشگر بایستی در بیان نتایج از شهامت کافی برخوردار باشد تا داده ها را همانگونه که هستند بیان کند. در صورت بیان تجارب و عقاید شخصی یک نویسنده، قطعأ مقاله مورد انتقاد سردبیر و داوران مجله مربوطه خواهد بود و به هیچ عنوان پذیرفته نمی شود.
پیشنهاد ویژه: استخراج مقاله از پایان نامه
تخصصی بودن تحقیقات
بدون هیچ توضیح اضافه ای باید این نکته را بیان کرد که انجام یک پژوهش علمی مستلزم تخصص نویسنده خواهد بود. به این صورت پژوهشگر به خوبی می داند که مسئله مطرح در تحقیق، نیازمند چه نوع مطالعات و انجام کدام تحقیقات است. به این ترتیب، از منابع مرتبط و وابسته به موضوع مورد نظر، استفاده بیشتری خواهد شد مه موجب درک و تحلیل بهتر داده ها توسط مخاطب می شود.
نوآوری و اصالت
یک پژوهش علمی باید نوآورانه باشد و دانش جدیدی را ارائه دهد. تکرار تحقیقات قبلی بدون اضافه کردن ارزش علمی، اعتبار کمی دارد. نوآوری می‌تواند شامل موارد زیر باشد:
- ارائه راهکارهای جدید برای مسائل موجود.
- کشف پدیده‌های جدید.
- گسترش یا تغییر دیدگاه‌های قبلی.
ارتباط با مبانی نظری
تحقیق علمی باید بر پایه یک چارچوب نظری مستحکم بنا شود. این چارچوب شامل مرور ادبیات، نظریه‌ها، و مفاهیم مرتبط با موضوع تحقیق است. پژوهشگر باید به‌خوبی نشان دهد که چگونه تحقیق او به دانش موجود در آن حوزه مرتبط است و آن را گسترش می‌دهد.
قابلیت آزمون و تأیید
فرضیه‌ها و نتایج تحقیق علمی باید قابل‌آزمون باشند. این به این معناست که:
- ابزارها و روش‌های به‌کاررفته برای بررسی موضوع باید دقیق و استاندارد باشند.
- یافته‌ها باید قابل تأیید توسط محققان دیگر باشند.
اخلاق‌مداری
پژوهش علمی باید با رعایت اصول اخلاقی انجام شود. این شامل:
- صداقت در گزارش نتایج.
- احترام به حقوق افراد شرکت‌کننده در تحقیق.
- اجتناب از سرقت علمی (Plagiarism).
- رعایت حفظ حریم خصوصی و استفاده اخلاقی از داده‌ها.
قابلیت انتشار و نقدپذیری
پژوهش علمی باید به‌گونه‌ای نوشته شود که برای سایر محققان قابل‌فهم باشد و امکان انتشار در مجلات علمی را داشته باشد. همچنین، نتایج و روش‌های تحقیق باید در معرض نقد جامعه علمی قرار گیرند تا اعتبار آنها سنجیده شود.
توجه به جزئیات و دقت
یک پژوهش علمی باید با دقت و توجه به جزئیات انجام شود. اشتباهات کوچک در جمع‌آوری داده‌ها، تجزیه‌وتحلیل، یا ارائه نتایج می‌تواند به اشتباهات بزرگ‌تر منجر شود و اعتبار تحقیق را تحت‌تأثیر قرار دهد.
حل مسئله و کاربردی بودن
یک تحقیق علمی موفق، نه‌تنها به دانش نظری می‌افزاید بلکه توانایی حل مسائل واقعی را نیز دارد. بسیاری از پژوهش‌های علمی، به‌ویژه در حوزه‌های کاربردی، باید بتوانند راه‌حل‌هایی برای چالش‌های عملی ارائه دهند.
جهت دریافت مشاوره رایگان با کارشناسان ما در موسسه چاپ مقاله آونگ دانش تماس بگیرید.